Yeşil Bir Gelecek İçin Güçlerimizi Birleştiriyoruz

Türkiye ve AB Arasında Şehir Eşleştirme-II Hibe Programı Kapsamında yürüttüğümüz “Yeşil Bir Gelecek İçin Güçlerimizi Birleştiriyoruz Projesi” kapsamında proje faaliyetlerimizden olan  proje ortaklarımız  Litvanya Taurage Belediyesi  ve Hırvatistan Karlovac Belediyesi ile birlikte Danimarka’nın  Kopenhag kentine çalışma ziyareti yapılmıştır. Kopenhag kentinin iklim değişikliği ile mücadele ve çevre konusunda yaptıkları çalışmalar, yeşil dönüşüm, sürdürülebilir ulaşım, akıllı çevresel sistemler ve aydınlatma vb. konularda iyi uygulamaları yerinde görmek, iyi uygulamaların paylaşılması ve birbirinden öğrenme amacıyla yaptığımız ziyareti 9 kişilik bir ekiple yaptık. Şehiriçi tüm seyahatlerimizi topluma taşıma ve yürüyerek yaptığımızı belirtmek isteriz. İlk intibamız şehir tam bir bisiklet dostu bir şehirdir.Toplu taşıma kartları ile belirli sürelerde sınırsızca metro, otobüs, deniz otobüsü ve tren kullanılabilmektedir.Sürdürülebilir ulaşım sistemi iyi işlemektedir.Her yerde bisiklet park yeri ve bisiklet kullanan insanlarla doludur.Temiz, yeşil, ferah, kanallarıyla sosyal olarak da yaşayan hareketli bir şehirdir.

Ziyaretimizde önce ortaklarımızla birlikte  Kopenhag’da bulunan Danimarka İklim ve Enerji Bakanlığı’na bağlı olan  “Danimarka Enerji Ajansı”  ziyaret edilerek Danimarka’daki enerji çeşitliliği,  enerji verimliliği,70’lerde başlayan enerji krizi ile birlikte son yıllarda ise Rusya ve Ukrayna Savaşı ile yeniden gündeme gelen  enerji bağımsızlığı için atmış oldukları önemli adımlar, yenilenebilir enerji kaynakları ve bölgesel ısıtma ve soğutma  sistemleri hakkında bilgiler edinilmiştir. Bölgesel ısıtma Danimarka'nın da enerji verimliliği planlarından biri olduğu, Danimarka'da nüfusun yoğun olduğu hemen hemen bütün bölgeleri kapsayan kesimin yüzde 66'sı bu sistemle ısındığı, bunun ise  büyük bir kısmının güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklardan, bir kısmı atık yakma tesislerinden gelen ısı ile üretildiğinden bahsettiler. Danimarka’da enerjisinin büyük çoğunluğunu  rüzgar enerjisinden karşılamaktadır. Öyle ki Deniz üstü offshore  Res Santralleri çok fazladır.İç tüketimini yapıp fazlasını da dış ülkelere satıyorlar.İç tüketimde de ısınma ve soğutma maliyetleri çok ucuz olduğundan bahsettiler.Bu da enerji bağımsızlığının, enerjiyi kendilerinin üretmelerinin, ekonomik olarak güçlenmenin ve vatandaşa sağladığı faydanın güzel bir sonucu olmuştur.Danimarka Enerji Ajansı ile Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı arasında stratejik sektörel işbirliği konusunda 6 yıldır enerji alanında işbirliği yapıldığı, Türk yetkililerin Danimarka’daki iyi deneyimler ve enerji modellemelerinden öğrendiklerini ve bunun Türkiye’ye uyarlamasının yapılması için çalıştıkları belirtildi.Bu kapsamda önümüzdeki dönemde bölgesel ısıtma ve soğutma sistemlerine yönelik ön fizibilite çalışmaları, ısı talebinin coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak haritalandırılması, yerel yönetimlere yönelik teknik kılavuzların hazırlanması ve elektrik sektörünün modellenmesine yönelik iş birliklerinin devam edeceği de belirtildi.

Sonraki ziyaretlerimiz ise   İklim değişikliğine uyum kapsamında su yönetimi ve yağmur suyu depolama sahaları oluşturulan alanların yerinde saha ziyaret olarak gerçekleşmiştir. Kopenhag’ın zemin yapısı killi olduğundan ve kanallarla çevrili olduğundan yağmur yağdığında zemin çekmediğinden sular altında kalabilmektedir.Bu yüzden aşırı yağışlara karşı iklime uyum kapsamında yağmur suyunu depolayacakları yeşil alanlar tasarlamışlardır.İklim değişikliği, şehirlerde daha sık ve şiddetli yağışlara, sel risklerine ve aşırı sıcaklıklara yol açmaktadır. Bu meydan projesi, bu olumsuz etkilerle başa çıkmak için tasarlanmıştır. St.Kjeld's Neighbourhood (St.Kjeld Mahallesi , Tåsinge Plads (Tasinge Meydanı) S SkT. ANNAE Square Project (Skt. ANNAE Meydanı) saha ziyaretlerimiz olmuştur.Bu projeler  şehirlerin iklim değişikliğine uyum sağlayarak daha dirençli hale getirilmesinin önemli bir örneğidir. Kopenhag gibi şehirler, bu tür projelerle doğa temelli çözümlerle iklim krizine karşı önlemler alarak sürdürülebilir bir gelecek hedeflemektedir. Bizim için verimli ve ilham verici bir saha ziyareti olmuştur.Yürüyerek gittiğimiz bu saha ziyaretlerinde binaların kat yüksekliklerinin ve  cephelerinin, kullanılan malzemelerin uyumlu olduğu, bina önlerinde bisiklet park yerleri ile birlikte elektrikli araba şarj istasyonlarının fazlaca olduğunu, şehrin bu gezdiğimiz kısmında sokak aydınlatma direklerinin bulunmadığını, bunun yerine yukardan askılı aydınlatmaların yapıldığını, sokakta atık kumbaralarının olmadığını herkesin atıklarını mahallesindeki atık getirme merkezine götürdüklerini, ağaçların suyu alması için genişçe dairesel ızgara ile çevrili olduğunu, ağaçların  etrafında fermuarlı yeşil ağaç sulama torbalarının olduğunu gördük.Bu sulama torbaları hem zamanda, hem işçiden hem de  sudan tasarruf sağlamakla birlikte ağaçlarında uzun süre verimli bir şekilde suyu kullanmalarını sağlayan bir sistem olduğunu gördük.Bir çok parkta ve yol kenarındaki refüjde doğal bitki örtüsünden olan çayırlar ve doğal çiçeklerden oluşan iklime dost, biyoçeşitliliği koruyan doğa tabanlı bir çözüm geliştirdiklerini gördük.

28 Ağustos 2024 tarihinde, Kopenhag Belediyesi Teknik ve Çevre İdaresi'ne bağlı bir geliştirme birimi olan Copenhagen Solutions Lab ziyaret edilmiştir. Kopenhag Belediyesi'nin şehirde sürdürülebilirlik ve akıllı şehir planlama anlayışını geliştirmek amacıyla kurduğu bir inovasyon merkezidir. Bu laboratuvar, Kopenhag'ı daha yeşil, daha yaşanabilir ve daha sürdürülebilir bir şehir haline getirmek için çözümler geliştiren ve test eden bir platform olarak çalışır. Kopenhag'ın 2025 yılına kadar dünyanın ilk karbon nötr başkenti olma hedefine katkı sağlayan birçok proje ve strateji bu laboratuvar bünyesinde geliştirilir.Mimari departman tarafından yapılan sunumlarda şu şekilde sürdürülebilirlik ve şehir planlama anlayışını öne çıkaran temel yaklaşımlardan bahsedilmiştir.Tüm her şeyi veri odaklı planlamışlar ve ölçümleyebilmektedirler.

Diğer bir ziyaret ettiğimiz alan ise ,State of Green’dir.Danimarka'nın sürdürülebilirlik, yenilenebilir enerji ve iklim çözümleri konusundaki çalışmalarını tanıtan ve uluslararası işbirliklerini destekleyen bir platformdur. Danimarka'nın yeşil ekonomi ve çevre dostu teknolojilerdeki liderliğini vurgulayan bu girişim, özellikle Kopenhag'ın sürdürülebilir şehircilik anlayışı konusunda önemli bilgiler sunmaktadır.Bizlare yapılan sunumda State Of Green tarihçesinden, Kopenhag’ın karbon nötr hedeflerinden, sürüdürülebilir kentleşme ve ulaşımdan, akıllı kentlere, yenilenebilir enerji kaynaklarına kadar Kopenhag’ın yeşil dönüşümünü anlatan bir sunum yapılmıştır. Sonuç olarak State of Green, Kopenhag’ın sürdürülebilirlikteki öncü rolünü dünya çapında tanıtarak, diğer şehirlerin de bu stratejilerden öğrenmesine olanak tanıyor. Kopenhag’ın iklim değişikliği ile mücadele ve sürdürülebilir bir geleceğe ulaşma konusunda attığı adımlar ile  dünya genelinde birçok şehre ilham kaynağı olmaktadır.

Sonrasında Opera Parc’ı ziyaret ettik. Parkın ortasında, Váksthuset'i barındıran bir kafe ve yeraltı otoparkına giden tropik sera bulunan parkın tepesine inşa edilmiş park bulunuyor. Bina ayrıca bitki ve türlere daha fazla yer veren yeşil bir çatıya sahiptir.İklim dayanıklılığı ve biyoçeşitliliği göz önünde bulundurarak tasarlanan park, yağmur sularını özel bir kaynak olarak ele alarak çatı ve kaldırımlardan gelen suyu rötar yataklarına yönlendirmek üzere tasarlanmış. Fazla su, sulama amaçlı kullanılan yeraltı su depolarında depolanmaktadır.

Gün sonunda Sydhavn Genbrugscenter adında bir atık getirme merkezini ziyaret ettik. Burası sıradan bir geri dönüşüm istasyonundan çok daha fazlasıdır. Burada şehrin kaynaklarının daha da fazlası geri dönüştürülüyor ve yeniden kullanılmaktadır.Yaklaşık 40kadar atık türü buraya getirilmekle birlikte, mobilyadan, ahşap kapı pencereye, mutfak eşyasından bibloya, kitaplara varana kadar pek çok atık getirilmekte.Burada bir kısmı geri dönüşüme gitmekte, bir kısmı ileri dönüşüm atölyelerinde değerlendirilmekte, halka açık atölyeler ile geri dönüşüm ve ileri dönüşüm hakkında bilgilendirme yapılıp, atölye çalışmaları yapılmaktadır.Buraya herkes atığını bırakabilmekte ve buradan ücretsiz bir şekilde  işine yarayacak her türlü atık
malzemeyi alabilmektedir.Kopenhag da her evin 6-7 çeşit atık kutusu bulunmakta her şeyi ayrıştırarak atık getirme merkezlerine getirmektedirler.Atıkları karşık atanlara büyük cezalar verilmektedir.Kıyafetten, mobilyaya, mutfak eşyalarından banyo malzemelerine, dekorasyondan, kitaplara kadar burada her şeyi bulmak ve ücretsiz almak mümkün.

Danimarka’da cezalar işliyor, insanlar kurallara uyuyor.Kreşten itibaren çocuklara kurallara uyması gerektiği öğretiliyor ve bunun bir insanlık görevi anlatılıyor.Karşısındaki kişiden de bu kurallara uyması bekleniyor.

29 Ağustos 2024 tarihinde Doll Livin Lab’a ziyarette bulunduk. DOLL Living Lab, Kopenhag'ın dışında, Albertslund'da bulunan ve Avrupa'nın önde gelen akıllı şehir çözümlerinin test edildiği bir platformdur. Başlangıçta enerji verimli aydınlatma sistemlerini denemek amacıyla kurulan DOLL, zamanla akıllı şehir teknolojilerini kapsayan geniş bir test alanına dönüşmüştür. Bu teknolojiler arasında akıllı trafik sistemleri, nesnelerin interneti (IoT) ile iletişim, çevre izleme ve otonom araçlar yer alır.Sonuç olarak, DOLL Living Lab, akıllı şehir teknolojileriyle sürdürülebilir kentsel gelişim için hem Kopenhag’a hem de dünya genelindeki şehirlere ilham veren bir merkez konumundadır.Bize burada  hem sunum yaparak hem de test alanında saha ziyareti yaparak bilgilediren tüm ekibe teşekkür ederiz.

Sonraki ziyaretimiz CopenHill  (Amager Bakke) oldu. Danimarka’nın Kopenhag kentinde yer alan yenilikçi bir atık enerji santrali ve aynı zamanda bir kentsel rekreasyon alanı olma özelliğine sahiptir. Bu eşsiz yapı, çevresel sürdürülebilirlik ile şehir yaşamını birleştiren önemli bir projedir ve dünyada bu türdeki ilk örneklerden biri konumundadır.CopenHill aslında bir atık yakma santralidir. Her yıl yaklaşık 440.000 ton atığı yakarak elektrik ve ısınma üretir. Santral, Kopenhag'ın 2025 yılına kadar karbon nötr bir şehir olma hedefinin önemli bir parçasıdır. Atıkların enerjiye dönüştürülmesi sürecinde modern filtreleme sistemleri kullanılarak zararlı emisyonlar en aza indirilir.Öyle ki tesis yakınında konut alanları bulunmaktadır. Santralin çatısı aynı zamanda yeşil alan olarak tasarlanmıştır. Bu çatı, bitkiler ve ağaçlarla kaplanmış olup hem estetik hem de çevresel faydalar sağlar. Yeşil çatı, yağmur suyu yönetimi ve biyolojik çeşitliliği destekleme açısından önemli bir rol oynamaktadır.Santralin çatısına içerden asansörle geçilmekte ve asansör cam ve şeffaf olduğundan yukarı çıkarken tesisin içini de görme fırsatı bulunmaktadır. CopenHill, enerji üretimi ve atık yönetimi gibi çevresel faydalarının yanı sıra, toplumsal sürdürülebilirliğe de katkıda bulunur. Şehrin merkezine yakın bir konumda yer alması, yerel halkın eğlence ve spor alanı olarak buradan yararlanmasını sağlar.CopenHill’in en ilginç özelliklerinden biri, çatıya inşa edilen yapay kayak pisti ve yürüyüş yollarıdır. Kopenhaglılar, yıl boyunca bu kayak pistinde spor yapabilir, yürüyüş yollarında gezebilir veya binanın zirvesine tırmanarak şehrin manzarasını izleyebilir.Binanın zirvesinden Kopenhag Arıtma tesisini, offshore ve onshore Res santrallerini de görebilmek mümkündür.Ayrıca şehrin enfes manzarasını da görmek mümkündür. CopenHill, Kopenhag’ın sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda yapılan en dikkat çekici, estetik ve çevresel projelerden biridir ve dünya genelinde benzer projelere ilham vermektedir.

Bir sonraki ziyaretimiz ise 5 dakikalık kent konsepti olan ve sürdürülebilir kent modeline örnek alan  Nordhavn

Neighbourhood ‘u ziyaret etmek oldu. 5 dakikalık kent konsepti Nordhavn bölgesinde uygulanmakta olan yenilikçi bir şehircilik yaklaşımıdır. Bu konsept, sürdürülebilir kentsel yaşamı teşvik etmek amacıyla tasarlanmıştır ve her şeyin beş dakika mesafede olduğu bir yaşam alanı yaratmayı hedeflemektedir. Eskiden bir sanayi limanı olan Nordhavn, 5 Dakikalık Şehir konseptini benimseyerek karma kullanımlı bir kentsel bölgeye radikal bir yeniden geliştirme geçirmiş, Bu kentsel strateji, sakinlere günlük ihtiyaçlara 5 dakikalık yürüyüş veya bisiklet yolculuğu mesafesinde veya toplu taşımayı istenen olanaklara ulaştıran bir Metro istasyonuna 5 dakikalık yürüyüş mesafesinde kolay erişim sağlamayı, sürdürülebilir ve insan merkezli bir çevreyi teşvik etmeyi amaçlamıştır.

Sonuç olarak ,Nordhavn’ın 5 dakikalık kent konsepti, modern şehirlerin karşılaştığı trafik, kirlilik ve enerji verimliliği gibi sorunlara çözüm getirmeyi amaçlayan bir modeldir. Bu şehircilik yaklaşımı, insanların günlük yaşamlarını kolaylaştırırken çevre üzerindeki olumsuz etkileri azaltmaya yönelik yenilikçi bir strateji olarak öne çıkmaktadır.Örnek alınması gereken bir mahalle olmuştur. Modern mimarisi, çatı bahçeli yeşil sertfikalı binaları, bisiklet ve yaya dostu yolları ve alanları, doğayla uyumlu ahşap rekreasyon alanları, dinlence ve plaj alanları ile son derece sevimli bir mahalleyi verimli bir şekilde gezmiş olduk.Bu mahallede Konditaget Lüders, Kopenhag’ın Nordhavn bölgesinde yer alan, hem otopark hem de sosyal bir aktivite alanı olarak tasarlanmış yenilikçi bir yapı kompleksidir. Yapı, modern şehircilik anlayışını yansıtan çok işlevli bir alan olup, 24 metre yükseklikteki çatısında halka açık bir spor ve eğlence platformu bulunmaktadır. Bu alan, yerel sakinler ve ziyaretçiler için hem eğlence hem de spor yapma imkânı sunan ilgi çekici alanlarındandır.

30.08.2024 tarihinde ise  T.C. Kopenhag Büyükelçiliğimiz ziyaret edilerek projemiz hakkında bilgi verilmiş, Türkiye Danimarka ilişkileri,  Türkiye ve Danimarka  kardeş şehirleri hakkında bilgiler alınmıştır.Kendilerine bizleri kabul ettikleri için teşekkür ediyoruz.

Bu Çalışma  Ziyareti ile hem iklim değişikliği ve çevre temelli çalışmalar hakkında bilgiler alınmış, saha ziyaretleri yapılarak iyi uygulamalar yerinde görülmüş ve ilham alınmış, hem de projemizi , belediyemizi ve ülkemizi tanıtma imkanı olmuştur.Buradan edindiğimiz bilgi ve deneyimleri belediyemize kendi ülkemizin kuralları ve yasaları çerçevesinde aktarma ve uygulamaya dökme şansı doğmuştur